
Năm 1967, tại miền Đông Nigeria, một sự kiện lịch sử đã diễn ra - cuộc nổi dậy của Igbo. Đây là một giai đoạn đầy biến động và phức tạp trong lịch sử Nigeria, được khởi xướng bởi những người dân Igbo cảm thấy bị phân biệt đối xử và xa lánh bởi chính quyền liên bang. Cuộc nổi dậy này đã dẫn đến sự hình thành của nước Cộng hòa Biafra, một quốc gia tồn tại trong vòng 30 tháng trước khi sụp đổ vào năm 1970 sau cuộc nội chiến đẫm máu.
Nguyên nhân dẫn tới cuộc nổi dậy:
Để hiểu rõ về cuộc nổi dậy của Igbo, chúng ta cần quay ngược thời gian về những thập kỷ trước đó. Sau khi Nigeria giành được độc lập từ Anh vào năm 1960, các căng thẳng giữa các nhóm dân tộc khác nhau đã bắt đầu nảy sinh. Các bộ tộc lớn như Igbo, Yoruba và Hausa-Fulani đã cạnh tranh về quyền lực và nguồn lực.
Sự bất bình đẳng và phân biệt đối xử với người Igbo ngày càng gia tăng, đặc biệt là sau cuộc đảo chính quân sự năm 1966 do các sĩ quan thuộc bộ tộc Hausa-Fulani lãnh đạo. Cuộc đảo chính này đã dẫn đến cái chết của Thủ tướng Abubakar Tafawa Balewa (một người Hausa) và một số quan chức cấp cao khác, bao gồm cả Igbo General Johnson Aguiyi-Ironsi, người sau đó được bổ nhiệm làm quân chủ.
Sự kiện này đã gieo mầm bất ổn trong lòng người Igbo. Họ cảm thấy bị tấn công và không được bảo vệ bởi chính quyền liên bang, dẫn đến sự gia tăng các cuộc bạo loạn chống lại người Igbo ở miền Bắc Nigeria. Hàng ngàn người Igbo bị giết hại và hàng trăm nghìn người khác phải chạy trốn về miền Đông.
Sự ra đời của Biafra:
Trong bối cảnh đó, ngày 30 tháng 5 năm 1967, Chính quyền quân sự của Igbo ở miền Đông Nigeria tuyên bố độc lập với tên gọi là Cộng hòa Biafra. Người đứng đầu cuộc nổi dậy là Đại tá Chukwuemeka Odumegwu Ojukwu, một sĩ quan quân đội Igbo được yêu mến và có ảnh hưởng lớn.
Ojukwu tin rằng người Igbo cần một quốc gia riêng để tự bảo vệ mình khỏi sự phân biệt đối xử và bạo lực từ chính quyền liên bang Nigeria. Biafra được hình thành với hy vọng mang lại bình đẳng, công lý và cơ hội cho người Igbo.
Cuộc nội chiến:
Tuy nhiên, chính phủ liên bang Nigeria không chấp nhận việc Biafra tách ra khỏi đất nước. Họ tin rằng sự tách biệt sẽ đe dọa đến sự toàn vẹn lãnh thổ của Nigeria. Vào tháng 7 năm 1967, cuộc nội chiến bắt đầu giữa chính phủ Nigeria và quân đội Biafra.
Cuộc nội chiến kéo dài trong 30 tháng, là một trong những cuộc xung đột tàn bạo nhất ở châu Phi. Cả hai bên đã sử dụng vũ khí hạng nặng, bao gồm cả máy bay chiến đấu, bom và xe tăng.
Kết cục bi thảm:
Kết quả của cuộc nội chiến là sự sụp đổ của Biafra vào ngày 15 tháng 1 năm 1970. Quân đội Nigeria đã chiếm được thủ đô của Biafra, Enugu, và Ojukwu buộc phải chạy sang Côte d’Ivoire.
Cuộc chiến đã để lại hậu quả tàn khốc cho cả hai bên. Hơn một triệu người Igbo thiệt mạng do đói kém, bệnh tật và bạo lực. Biafra đã bị phá hủy về mặt kinh tế và cơ sở hạ tầng.
Di sản của cuộc nổi dậy:
Cuộc nổi dậy của Igbo là một sự kiện lịch sử quan trọng đối với Nigeria. Nó đã phơi bày những bất bình đẳng sâu sắc và căng thẳng dân tộc tồn tại trong xã hội Nigeria. Cuộc chiến đã để lại di sản bi thảm cho cả hai bên, nhưng nó cũng đã thúc đẩy một số cải cách chính trị và xã hội sau đó.
Ngày nay, Biafra vẫn là một chủ đề nhạy cảm ở Nigeria. Một số người Igbo vẫn ủng hộ việc thành lập một quốc gia riêng, trong khi những người khác tin rằng sự thống nhất của Nigeria là điều quan trọng nhất.
Bảng tóm tắt các sự kiện chính:
Sự kiện | Thời gian | Mô tả |
---|---|---|
Cuộc đảo chính quân sự năm 1966 | Tháng Giêng 1966 | Các sĩ quan thuộc bộ tộc Hausa-Fulani lật đổ chính phủ, dẫn đến cái chết của Thủ tướng Abubakar Tafawa Balewa và một số quan chức Igbo. |
Bạo loạn chống lại người Igbo ở miền Bắc Nigeria | Tháng 7 - Tháng 9 năm 1966 | Hàng ngàn người Igbo bị giết hại và hàng trăm nghìn người khác phải chạy trốn về miền Đông. |
| Tuyên bố độc lập của Biafra | 30 tháng 5 năm 1967 | Chính quyền quân sự của Igbo ở miền Đông Nigeria tuyên bố độc lập với tên gọi là Cộng hòa Biafra. | | Bắt đầu cuộc nội chiến | Tháng 7 năm 1967 | Chính phủ Nigeria tấn công Biafra, bắt đầu cuộc nội chiến kéo dài 30 tháng. | | Biafra sụp đổ | 15 tháng 1 năm 1970 | Quân đội Nigeria chiếm được thủ đô của Biafra và Ojukwu phải chạy sang Côte d’Ivoire. |
Cuộc nổi dậy của Igbo là một sự kiện phức tạp với nhiều góc nhìn và quan điểm khác nhau.